اثر آللوپاتی عصاره و بقایای علف هرز مَرغ(Cynodon dactylon L.) بر گندم (Triticum aestivum L.)

با توجه به اهمیت و فراوانی علف ‌‌هرز مَرغ در مزارع گندم، این بررسی با هدف ارزیابی اثرات آللوپاتیک این علف ­هرز بر گندم به صورت آزمایش فاکتوریل در سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی، گلخانه­ای و مزرعه­ای در سال 1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل عصاره‌ی حاصل از اندام‌های مختلف مَرغ در پنج سطح: عصاره‌ی برگ، ساقه، ریشه و کل گیاه مَرغ و آب مقطر به عنوان شاهد، و غلظت‌های مختلف عصاره‌ی حاصل از اندام‌های این علف­هرز در چهار سطح: عصاره با غلظت 20، 10، هفت و پنج درصد بود. تیمارهای عصاره منجر به کاهش جوانه‌زنی و مؤلفه‌های آن نسبت به شاهد شد. بیشترین اثر کاهشی بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی را عصاره‌ی ریشه و کل اندام‌ها داشت. در بررسی گلخانه‌ای افزایش غلظت عصاره از پنج تا 20 درصد، کاهش معنی‌داری را در کلیه­ی صفات باعث شد. میزان کاهش تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه نسبت به شرایط شاهد در تیمار با غلظت‌ 20 درصد به‌ترتیب 89، 76 و96 درصد بود. در شرایط مزرعه‌ای اضافه شدن بقایای این علف­هرز چه به صورت عصاره و چه به صورت بقایای پودر شده، نتایج حاصل از بررسی گلخانه‌ای را تایید کرد. عصاره و پودر حاصل از ریشه و کل اندام‌های گیاهی بیشترین اثرات منفی و عصاره و پودر ساقه و برگ کمترین اثرات منفی را بر گندم گذاشتند. در شرایط مزرعه‌ای تیمار عصاره‌ی مَرغ 71 درصد و اضافه کردن پودر حاصل از بقایای این علف­هرز 81 درصد عملکرد گندم را کاهش داد. دلیل اثر بیشتر بقایا نسبت به اضافه شدن عصاره، احتمالاً آزاد سازی تدریجی مواد آللوپاتیک در طول دوره­ی رشد و اثرات دراز مدت آنها بر فرآیند رشد و تولید می­تواند باشد.